Weblog Edward Stigter: Provincie roept Rijk op regels elektriciteitsnetwerken aan te passen

En weer kondigt Alliander aan dat in een deel van Noord-Holland geen nieuwe aansluitingen op het elektriciteitsnetwerk meer mogelijk zijn.

Dat is de laatste weken schering en inslag. Als provincie Noord-Holland roepen wij het Rijk daarom samen met de andere provincies op om snel actie te ondernemen om het mogelijk te maken dat de netbeheerders op deze problemen kunnen inspelen. Pas de wetgeving aan. En maak voldoende geld vrij om de broodnodige investeringen in het elektriciteitsnetwerk te realiseren. Anders zitten we straks allemaal zonder stroom.

Bedrijfsverhuizingen, nieuwe woonwijken, nieuwe zonne-energieparken, windparken op zee: allemaal initiatieven die een aansluiting zoeken op het elektriciteitsnetwerk. En ze zijn voorlopig niet meer mogelijk omdat het elektriciteitsnetwerk overbelast raakt.

Dat komt door de toenemende vraag naar elektriciteit, onder andere vanwege de energietransitie. Tot nu toe ziet het Rijk dit probleem voornamelijk als een financieel probleem: de netbeheerders hebben te weinig vermogen om het netwerk te verzwaren. En dat klopt: er is berekend dat er tot het jaar 2050 ongeveer honderd miljard euro nodig is om het netwerk te verzwaren. De Rijksoverheid heeft daarom de commissie Nachtwacht ingesteld, die onderzoek doet naar de vraag hoe de financiering van de netbeheerders de komende jaren moet worden aangepast.

Maar de problemen op het elektriciteitsnet in Noord-Holland zijn zeer urgent. Vanwege deze problemen maken we ons grote zorgen over de voortgang van de energietransitie en daarmee samenhangende gewenste elektrificatie van bijvoorbeeld de industrie en woningen. Deze problemen op het net hebben nu al effect op het vestigingsklimaat in onze provincie en we voorzien dat dit ook effect gaat krijgen op de woningbouwopgave.

De huidige regelgeving maakt dat de netbeheerders nu moeten werken volgens het principe ’first come first serve’: wie het eerst een aanvraag doet, wordt als eerste bediend. Dus krijgt een casino voorrang op een school. Ook al is er in een bepaalde buurt enorme behoefte aan een school, omdat er bijvoorbeeld een nieuwe woonwijk komt.

Netbeheerders mogen geen adviezen geven en projecten uitvoeren ‘achter de meter’. Ze gaan alleen over het netwerk, maar mogen niet aan de slag met bijvoorbeeld grote batterijen waarin elektriciteit tijdelijk in kan worden opgeslagen. Of met het aanleggen een lokaal netwerkje tussen een beperkt aantal bedrijven, om onderling stroom uit te wisselen, waardoor het netwerk wordt ontzien.

Daarnaast heeft Noord-Holland, als een van de aandeelhouders van Alliander, het verzoek om Alliander 55 miljoen euro te lenen. Maar we weten dat dit nog lang niet voldoende zal zijn en dat we over een paar jaar nogmaals een dergelijk verzoek kunnen verwachten.

Wij pakken graag samen met de andere provincies een actieve rol om deze problemen op te lossen. Samen met de netbeheerders nemen wij al een zogeheten provinciale Taskforce energieinfrastructuur de mogelijke maatregelen om de meest urgente knelpunten in het netwerk versneld aan te pakken én om een programmering van het regionale energiesysteem te maken. Als provincie willen we dat die bevoegdheid om te kunnen prioriteren en programmeren versterkt wordt. Het aanpassen van de benodigde wet- en regelgeving ligt daarvoor bij het kabinet.

Wij dringen erop aan dat het kabinet haar rol om de problemen op het elektriciteitsnet aan te pakken nú moet oppakken, niet alleen financieel, maar ook juridisch en organisatorisch. We hebben een groot, acuut probleem en de aandeelhouders van Alliander kunnen dit niet zonder actief beleid van de rijksoverheid oplossen.